Πολυσχιδής και ουσιαστική είναι η παρουσία της Ελλάδας στο Διάστημα μέσω ερευνητικών ομάδων του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), που είναι η «NASA» της Ε.Ε., εκπέμποντας «από εκεί ψηλά» ένα αισιόδοξο μήνυμα.

Αυτή την περίοδο, ομάδες από διαφορετικές σχολές του ΑΠΘ εργάζονται πυρετωδώς σε ερευνητικά προγράμματα και πειράματα που χρηματοδοτεί ο ESA, καινοτομώντας με νέα υλικά, συσκευές και νέες εφαρμογές.

Μια από τις επιστημονικές ομάδες στελεχωμένη από ερευνητές δύο ελληνικών πανεπιστημίων ανέπτυξε

πρωτοποριακούς αισθητήρες νανοτεχνολογίας που μπορούν να «ανιχνεύουν» τη ρύπανση σε υπερευαίσθητο χώρο όπως είναι ένας διαστημικός σταθμός

Πρόκειται για μια πρωτοποριακή κατηγορία αισθητήρων-δεικτών οπτικής απεικόνισης που επινοήθηκε για λογαριασμό του ESA από την ομάδα της καθηγήτριας Φιλομήλας Κομνηνού, στο πλαίσιο έργου με τίτλο «Επικαλύψεις λεπτών υμενίων με βάση νανοδομημένα σύνθετα υλικά και μεταλλικά γυαλιά για διαστημικές εφαρμογές». Βασική αρχή αυτών των αισθητήρων είναι η κωδικοποίηση απειροελάχιστων περιβαλλοντικών μεταβολών σε έναν οπτικό, χρωματικό κώδικα, αντίστοιχο των φωτεινών σηματοδοτών κυκλοφορίας που γίνεται αντιληπτός με γυμνό μάτι.

Η ομάδα των επιστημόνων από τα τμήματα Φυσικής των Πανεπιστημίων Θεσσαλονίκης και Ιωαννίνων είναι από τις διεθνώς αναγνωρισμένες στον τομέα των space materials (διαστημικών υλικών) και η υπερευαίσθητη διάταξη που προτείνει για ανάπτυξη στο εσωτερικό π.χ. διαστημοπλοίων, διαστημικών σταθμών, πυραύλων κ.τ.λ. είναι ένα σύστημα που ενισχύει την ασφάλεια και βοηθάει στην προσπάθεια έγκαιρης λήψης κατάλληλων μέτρων προστασίας.

Ο δείκτης-αισθητήρας ανέφερε στην «Κ» η κ. Κομνηνού «πέρα από τις διαστημικές εφαρμογές, μπορεί να χρησιμοποιηθεί και σε άλλες εγκαταστάσεις όπου το προσωπικό πρέπει να παρακολουθεί τις παραμικρές μεταβολές του περιβάλλοντος όπως σε πυρηνικούς αντιδραστήρες, εργοστάσια χημικής βιομηχανίας, κ.λπ.».

Παράλληλα, ερευνητική ομάδα από το τμήμα Χημείας του ΑΠΘ με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή κ. Θοδ. Καραπάντσιο συμμετέχει σε 9 διαφορετικά ερευνητικά προγράμματα του ESA.

Το μεγαλύτερο απ' αυτά, το ερευνητικό έργο της μεταφοράς θερμότητας με μοριακή διάχυση σε υγρά σε συνθήκες έλλειψης βαρύτητας υλοποιείται σε καμπάνιες παραβολικών πτήσεων τoυ ESA πάνω από τον Ατλαντικό Ωκεανό. Αντικείμενο του προγράμματος είπε στην «Κ» ο κ. Καραπάντσιος είναι η μελέτη αγωγής θερμότητας από στερεά τοιχώματα προς διαλύματα υγρών. Το φαινόμενο αυτό έχει μεγάλη πρακτική σημασία τόσο σε εφαρμογές ψύξης-θέρμανσης σε διαστημικά οχήματα όπως επίσης και σε μεγάλη σειρά από βιομηχανικές εφαρμογές στη γη, όπως η κατεργασία τηγμάτων μετάλλων, πολυμερών και γυαλιού, η αποστείρωση υγρών μέσα στη συσκευασία κ.λπ.